W sumie 6 interpelacji poselskich, dotyczących głośnych aresztowań w Bogatyni, zostało złożonych w sejmie. Tzw. "afera śmieciowa" ciągle czeka na pełne wyjaśnienie. Odpowiedzi w tej sprawie udzielają kolejne ministerstwa.
Miesiąc temu, kiedy publikowaliśmy artykuł Sprawa byłego burmistrza Bogatyni i prezesów w Sejmie interpelacje były 4. Teraz jest ich 6. W skrócie dotyczą one różnych aspektów tej samej sprawy: afera śmieciowa w Bogatyni, zatrzymanie byłego burmistrza Andrzeja G. oraz byłych prezesów Gminnego Przedsiębiorstwa Oczyszczania w Bogatyni. Interpelacje kierowane przez posłów sejmowej opozycji trafiły do premiera, ministra środowiska, ministra sprawiedliwości i ministra energetyki. Spływają pierwsze odpowiedzi, na razie z Ministerstwa Energii i Ministerstwa Środowiska.
W odpowiedzi na interpelację Pani Aldony Młyńczak, Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oraz grupy posłów z dnia 6 marca br. w sprawie działań podjętych przez Ministerstwo Środowiska po kontroli jakości i zgodności z prawem gospodarowania odpadami w Bogatyni, ministerstwo przedstawiło obszerne wyjaśnienia. Odpowiedź publikujemy
W nawiązaniu do pytania 1 (Czy Ministerstwo Środowiska dysponowało informacjami o możliwych nieprawidłowościach w gospodarowaniu odpadami w gminie Bogatynia? - red.) uprzejmie informuję, że Ministerstwo Środowiska nie dysponowało informacjami o możliwych nieprawidłowościach w gospodarowaniu odpadami w gminie Bogatynia.
W odpowiedzi na pytanie 2 (Czy Ministerstwo Środowisko dysponuje informacjami o tym, że w gminie Bogatynia w okresie od 1 stycznia 2016 r. do 1 lutego 2019 r. powstawały nielegalne wysypiska odpadów? - red.) uprzejmie informuję, że z informacji przekazanych przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska wynika, że Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska (zwany dalej: „WIOŚ”) w 2017 roku, w związku z interwencją radnego powiatu zgorzeleckiego dotyczącą gospodarki odpadami komunalnymi przez Gminę Bogatynia, przeprowadził w dniach 10–24 marca 2017 r. analizę gospodarowania odpadami komunalnymi w Gminie Bogatynia. Analiza polegała na porównaniu sprawozdań Gminy o gospodarowaniu odpadami komunalnymi za lata 2012–2016 oraz sprawozdań kwartalnych podmiotu odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości z terenu Gminy Bogatynia za lata 2013–2014. W sprawozdaniach wykazano, że w latach 2013–2014 znacznie zmniejszyła się masa odebranych niesegregowanych odpadów komunalnych o kodzie 20 03 01. Jednocześnie wykazano znaczny wzrost ilości odebranych z terenu gminy odpadów z czyszczenia ulic i placów o kodzie 20 03 03, innych odpadów nieulegających biodegradacji o kodzie 20 02 03 oraz odpadów ulegających biodegradacji o kodzie 20 02 01. W okresie objętym kontrolą ponad 30% właścicieli nieruchomości w gminie Bogatynia zbierała odpady komunalne w sposób nieselektywny. W związku z powyższym minimalna ilość zmieszanych odpadów komunalnych o kodzie 20 03 01, jaka winna być odebrana z terenu gminy to: około 2719 Mg w 2013 r. i około 2045 Mg w 2014 r. Natomiast ilość odpadów przekazanych do regionalnej instalacji przetwarzania odpadów komunalnych w Trzebieniu według sprawozdań w roku 2013 wynosiła 355,2 Mg, a w 2014 roku wynosiła 328,5 Mg. Zatem odebrane przez Gminne Przedsiębiorstwo Oczyszczania w Bogatyni zmieszane odpady komunalne z terenu gminy Bogatynia w latach 2013 i 2014 nie mogły zostać w całości przekazane do instalacji przetwarzania RIPOK.
Wyniki kontroli wykazały konieczność przeprowadzenia kontroli interwencyjnej na składowisku odpadów komunalnych w Bogatyni, zarządzanym przez Gminne Przedsiębiorstwo Oczyszczania Sp. z o. o. w Bogatyni. Kontrola miała miejsce w dniach od 30 marca do 30 maja 2017 roku. Kontrola wykazała szereg nieprawidłowości w tym informacje o zmniejszeniu ilości odebranych od mieszkańców Gminy Bogatynia w latach 2013–2014 zmieszanych odpadów komunalnych o kodzie 20 03 01 w porównaniu z rokiem 2012 oraz w latach 2015–2016.
Od dnia 3 lipca do 1 sierpnia 2017 r. WIOŚ przeprowadził w Gminie Bogatynia kontrolę gospodarowania odpadami komunalnymi odbieranymi z terenu Gminy w latach 2012–2016 oraz realizację zadań organu samorządowego wynikających z ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminie. Kontrola wykazała, że:
- sporządzane analizy gospodarowania odpadami komunalnymi za lata 2014–2016 są nierzetelne,
- około 20% mieszkańców w latach 2013–2016 nie było objętych systemem gospodarowania odpadami komunalnymi,
- nie prowadzono kontroli podmiotu odbierającego odpady komunalne od mieszkańców wpisanego do rejestru działalności regulowanej,
- brak jest rzetelnej weryfikacji danych przedstawianych w sprawozdaniach podmiotu realizującego zadania Gminy za lata 2013, 2014, 2015, 2016,
- odebrane przez Gminne Przedsiębiorstwo Oczyszczania w Bogatyni zmieszane odpady komunalne z terenu Gminy Bogatynia w 2013 i 2014 roku nie zostały w całości przekazane do regionalnej instalacji przetwarzania odpadów komunalnych.
Przeprowadzone kontrole oraz analiza stanu gospodarki odpadami komunalnymi odbieranymi na terenie ww. gminy w przedmiotowym okresie wskazywała na uzasadnione podejrzenie, że znaczną część odebranych niesegregowanych odpadów komunalnych o kodzie 20 03 01 świadomie zakwalifikowano do innych rodzajów odpadów nadając im inne kody odpadów tj. odpady z czyszczenia ulic i placów 20 03 03, odpady nieulegające biodegradacji 20 02 03, odpady ulegające biodegradacji 20 02 01 i zdeponowano je na składowisku w Bogatyni.
W związku z dokonanymi ustaleniami WIOŚ podjął następujące działania pokontrolne:
1) w stosunku do Gminnego Przedsiębiorstwa Oczyszczania Spółka z o.o. w Bogatyni:
- pouczył prezesa Spółki w związku ze stwierdzeniem wykroczenia art. 189 ust. 2 pkt 8 ustawy o odpadach – za niedopełnienie obowiązków w zakresie prowadzenia monitoringu składowiska,
- wymierzył prezesowi Spółki grzywnę w postaci mandatu karnego w związku ze stwierdzeniem wykroczenia z art. 189 ust. 2 pkt 10 ustawy o odpadach za niedopełnienie ciążących na nim obowiązków w zakresie utrzymywania i prowadzenia składowiska odpadów,
- wydał zarządzenie pokontrolne z dnia 5 lipca 2017 r. zobowiązujące m.in. do wyjaśnienia przyczyny znacznego zmniejszenia ilości odebranych od mieszkańców Gminy Bogatynia w latach 2013–2014 zmieszanych odpadów komunalnych o kodzie 20 03 01 w porównaniu z latami 2012; 2015-2016. W odpowiedzi na zarządzenie pokontrolne, GPO Sp. z o. o., pismem z dnia 19 lipca 2017 r., stwierdziła, że mimo przeprowadzonej analizy nie ustaliła przyczyny rozbieżności ilości odpadów komunalnych zebranych na terenie gminy w poszczególnych latach.
2) w stosunku do Gminy Bogatynia WIOŚ:
- skierował wystąpienie z dnia 4 sierpnia 2017 r. do organu gminy Rady Miasta i Gminy Bogatynia o stwierdzonych nieprawidłowościach w działalności Gminy w zakresie braku kontroli i nadzoru gospodarowania odpadami komunalnymi,
- skierował wystąpienie z dnia 4 sierpnia 2017r. z art. 16 ust. 2 ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska do organu gminy o wszczęcie postępowania administracyjnego z art. 9x ust. 1 pkt 3 ustawy o zachowaniu czystości i porządku w gminach w sprawie wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej Gminnemu Przedsiębiorstwu Oczyszczania Spółka z o.o. w Bogatyni za pierwszy ujawniony przypadek nieprzekazania odebranych od właścicieli nieruchomości zmieszanych odpadów komunalnych do regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych.
Ponadto WIOŚ przekazał informację o ustaleniach z kontroli Marszałkowi Województwa Dolnośląskiego (dalej jako: „Marszałek”) w celu rozważenia konieczności korekty naliczenia opłat za korzystanie ze środowiska za lata 2013–2014 przez GPO Sp. z o. o. w Bogatyni - wystąpienie z dnia 4 sierpnia 2017r. W czerwcu 2018 r. do WIOŚ wpłynął wniosek Marszałka o udostępnienie dokumentów związanych z przeprowadzoną kontrolą z uwagi na prowadzone postępowanie wyjaśniające w sprawie rozważenia konieczności skorygowania naliczenia opłaty za składowanie odpadów na składowisku w Bogatyni przez Spółkę GPO.
Ze względu na szczególnie zawiły i skomplikowany charakter sprawy, Marszałek nadal prowadzi postępowanie wyjaśniające w sprawie zdeponowania w latach 2013–2014 na składowisku odpadów w Bogatyni, odebranych od właścicieli nieruchomości odpadów o kodzie 20 03 01 Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne, które winny być przekazywane bezpośrednio do regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (zwanej dalej: „RIPOK”).
Niezależnie od powyższego Prokurator Okręgowy w Jeleniej Górze, pismem z dnia 13 czerwca 2017 r. zwrócił się do WIOŚ o informacje w sprawie działań kontrolnych podejmowanych w ww. gminie w związku z prowadzonym śledztwem w sprawie niedopełnienia obowiązków przez funkcjonariuszy publicznych oraz fałszowaniem sprawozdań z realizacji zadań w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi w latach 2012 – luty 2015 r. Pismami z dnia 20 czerwca i 22 września 2017 r. WIOŚ przekazał Prokuraturze Okręgowej w Jeleniej Górze przedmiotowe informacje oraz dokumentację z przeprowadzonych kontroli.
W odpowiedzi na pytanie 3 (Czy Ministerstwo Środowiska w okresie od 1 stycznia 2016 r. do 1 lutego 2019 r. prowadziło korespondencję z gminą Bogatynia, poruszając problematykę ewentualnych nieprawidłowości w zakresie gospodarowania odpadami? - red.) informuję, że Ministerstwo Środowiska w okresie 1 stycznia 2016 – 1 lutego 2019 nie prowadziło korespondencji z Gminą Bogatynia poruszając problematykę ewentualnych nieprawidłowości w zakresie gospodarowania odpadami.
W nawiązaniu do pytania 4 (Jakie działania kontrolne podejmie Ministerstwo Środowiska w zakresie nadzoru nad prawidłowością gospodarowania odpadami w gminie Bogatynia, po ujawnieniu informacji o dochodzeniu Centralnego Biura Śledczego Policji oraz prokuratury w przedmiotowym zakresie? - red.) informuję, że Ministerstwo Środowiska nie pełni nadzoru nad prawidłowością gospodarowania odpadami w Gminie Bogatynia. Warto zwrócić uwagę, że uprawnienia nadzorcze wobec organów wykonawczych gminy ma rada gminy. Zgodnie z art. 229 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 2096, z 2019 r. poz. 60), jeżeli wójt/burmistrz/prezydent lub pracownicy urzędu gminy zaniedbali bądź w nienależyty sposób wykonali zadanie polegające na utrzymaniu czystości i porządku w gminie, jest możliwość złożenia skargi na ww. działania do rady gminy. Na radę gminy zaś do wojewody. Natomiast, jeżeli obowiązujące przepisy naruszane są przez posiadacza odpadów (niezależenie od tego czy jest on podmiotem prywatnym czy też spółką z udziałem własnościowym gminy), kontrola takiej działalności należy zarówno do organu administracji, który wydał decyzję w zakresie gospodarowania odpadami (najczęściej starosta lub marszałek województwa), jak również do właściwego miejscowo wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. W odniesieniu do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska organem nadzoru jest wojewoda.
W przypadku przesłania do Ministerstwa Środowiska korespondencji wskazującej, na nieprzestrzeganie obowiązujących przepisów pisma takie kierowane są według kompetencji do właściwego organu w danej sprawie. W większości przypadków, związanych z nieprzestrzeganiem wymagań związanych z gospodarką odpadami, pisma takie przekazywane są do Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.
Z poważaniem Z up. Ministra Sławomir Mazurek Podsekretarz Stanu Ministerstwo Środowiska